Proglašene prve dobitnice/i regionalne nagrade „Štefica Cvek”
Pobunjene čitateljke su 31. januara u Beogradu proglasile prve dobitnice i dobitnike novoustanovljene regionalne književne nagrade „Štefica Cvek“.
Na pobunjenom književnom druženju, koje je u centru Krokodil vodila Ida Prester, saopšteno je koje su autorke i autori poneli ova priznanja. Nagrada „Štefica Cvek“ zamišljena je kao priznanje vrednim tekstovima koje neće podsticati kompetitivnost u književnom polju, neće praviti strogo rangirane hijerarhije i neće ukalupljivati produkciju svake godine u jedan zauvek zadat uski kalup, najčešće jednog najboljeg dela.
„Ova zamisao u skladu je sa ciljem Štefice Cvek, kojom se žele afirmisati tekstovi vredni pažnje, a tekstovi pažnju mogu zaslužiti na razne načine – otvaranjem novih tema, originalnim pristupom temama, stilskom ili formalnom inovativnošću, ne isključivo jer su najbolji. Uostalom, preispitujemo i samu kategoriju najboljeg u književnosti – najboljeg po čemu? Za koga? Stoga, broj izabranih dela će se menjati svake godine, u skladu sa tim šta produkcija ima da ponudi“, navele su Pobunjene čitateljke. „Čitamo dela uzimajući u obzir i tekst i kontekst. Važna nam je „politika“ teksta, kao i poetika – uostalom, polazimo od toga da uvek postoji izvesno preplitanje jednog i drugog. Tako tumačenje konstruišemo kroz osvrt na istorijski, društveno-politički kontekst dela i na njegovo komuniciranje sa tim kontekstom. Istovremeno, jednako se služimo i metodom pažljivog čitanja, posvećujući pažnju jeziku teksta, stilskim i formalnim postupcima.“
Nagrada „Štefica Cvek” ustanovljena je kao regionalno priznanje, a ove godine pokrivaće BHSC govorno područje i sve prozne knjige koje su objavljene od 1. januara do 1. decembra 2021. Osnivanje nagrade podrazumeva istraživanje regionalne književne produkcije i prikupljanje preporuka knjiga od pedesetak kulturnih radnica i radnika iz zemalja sa BHSC govornog područja – književnica:ka, kritičarki:a, novinarki:a, urednica:ka i drugih.
Žiri Pobunjenih čitateljki je uključivao uredništvo portala Bookvica.net, Nađu Bobičić, Borisava Matića i Daru Šljukić, i dve saradnice iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske, Maju Abadžiju, urednicu Ženske čitaonice pri PEN Centru BiH, i Ivanu Dražić, urednicu portala Booksa.hr. Žiri je prolazio kroz preporučene naslove i napravio selekciju za ovogodišnju nagradu „Štefica Cvek“.
Marija Andrijašević, Zemlja bez sutona, Fraktura, Zagreb, 2021.
Roman je objavljen gotovo 15 godina nakon sada već kultne pjesničke zbirke Davide, svašta su mi radili (2007). Marija Andrijašević je, dakle, po vokaciji primarno pjesnikinja, a u romanu je vrlo uspješno ispreplela znanstveni diskurs, nježan pjesnički stil te žargon i dijalekt. U svakom slučaju, radi se o knjizi koja se u suvremenoj književnoj produkciji po mnogočemu ističe i zbog svega navedenoga jednoglasno joj je dodijeljena ova nagrada!
Goran Ferčec, O životu radnice krajem dvadesetog stoljeća, Fraktura, Zagreb, 2021.
U stilski, formalno i širinom zahvata teme i epohe višestruko ambicioznom romanu, Ferčec je uspio da ispravi nepravdu nanošenu jugoslovenskoj radnici, nepravdu onih koje su izbrisane iz pamćenja i istorije, ili svedene na karikaturu. Zato što je uspio u najvećem književnom zadatku, da sa emaptijom prikaže i klasno i rodno deprivilegovana iskustva, da vrati dignitet onima kojima je oduzet, zato je romanu O životu radnice krajem dvadesetog stoljeća dodijeljena nagrada koja nosi ime još jedne „obične“ junakinje, Štefice Cvek.
Lejla Kalamujić, Požuri i izmisli grad, Štrik, Beograd, 2021.
Naslovna priča „Požuri i izmisli grad“ posljednja je u zbirci i može je se čitati kao njen zaključak. Priča je to o ženskom prijateljstvu i potpori u bolesti i posljednjim trenucima života. Ova priča, kao uostalom i cijela zbirka, prikazuje i u čitatelju izaziva čitav spektar emocija, od tuge i ljutnje, do bliskosti i topline. Upravo u tome leži kvaliteta i snaga zbirke, i zato ova nagrada!
Senka Marić, Gravitacije, Partizanska knjiga/Buybook, Sarajevo, 2021.
Knjiga se odlikuje, prvenstveno, istančanim stilom, lirskom prenapregnutošću izraza čija dotjeranost jednako oduševljava i u standardu i u skazu. Iako je već viđen u postjugoslovenskoj književnosti, postupak fragmentarnog pripovijedanja omogućava pitkost čak i kada otežava snalaženje u tekstu i identifikaciju pripovijednog glasa. Marić ima talenat da uvjerljivo ispreplete lokalno i globalno žensko kulturno naslijeđe – sevdah i Eumenide su podjednako važne referentne tačke za njenu junakinju, baš kao i tarot i čitanje iz taloga kafe. Konačni rezultat je stilski raskošan i intelektualno uzbudljiv tekst koji poziva na nova čitanja.
Ana Miloš, Kraj raspusta i druge priče, Booka, Beograd, 2021.
Ana Miloš služi se u jednoj priči realističkim postupkom, dok će u drugoj koristiti satiru i grotesku. Na stranicama knjige ima klasičnih priča o odrastanju i porodičnih priča, ali ima i elemenata new weird-a i začudno pomerenih žanrovskih amalgama. Ono što je, ipak, možda najviše opredelilo ovu zbirku za nagradu „Štefica Cvek” jeste to što se u središtu ovih različitih formalnih obrazaca nalaze sasvim „obični”, a vrlo često i marginalizovani likovi – velikim delom žene – čijim se problemima Ana Miloš bezrezervno i promišljeno bavi.
Sonja Ražnatović, Exit – Restart, Rende, Beograd, 2021.
Knjiga Exit – Restart našla se u izboru za nagradu „Štefica Cvek” upravo zato što na promišljen i neposredan način tematizuje savremena kvir iskustva, izazove ženskog autorstva, ali i najšire shvaćenu „sverodnu“ (ili „nadrodnu“) potragu za smislom kroz kreativnost umetničkog stvaralaštva, kao i kroz prevazilaženje višestrukih društveno nametnutih okvira.
Mihaela Šumić, Herbarij svete smrti, Imprimatur, Banja Luka, 2021.
Šumić vešto koristi različite književne obrasce, od postmodernističke naracije, preko magičnog realizma pod snažnim uticajem latinoameričke i španske proze, pa do trilera i misterije. Herbarij svete smrti sveža je, autentična i uzbudljiva zbirka priča kakva se retko sreće u regionu.
Martina Vidaić, Stjenice, Knjižara Ljevak, Zagreb, 2021.
Roman Martine Vidaić, stilski gust i gotovo opipljivo sugestivan, odlično izgrađene dinamike i napetosti, na umjetnički uvjerljiv način pokazuje svu kompleksnost sistemske uslovljenosti višestrukih opresija i eksploatacije. Promišljeno otvarajući neke od ključnih tema prema kojima je koncipirana i nagrada „Štefica Cvek“, ovaj roman ju je u najboljem smislu te riječi i zaslužio.
Nora Verde, Moja dota, Oceanmore, Zagreb, 2021.
Roman Nore Verde Moja dota samo je na prvi pogled jednostavno štivo: ova autofikcija s elementima bildungsromana zahvata neke od najvećih boljki savremenog društva. Uvjerljivo predočavajući nježnu atmosferu „babinog krila“, autorica idilični ton prekida uznemirujućim i oštroumnim razmišljanjima i pitanjima svoje mlade junakinje. Ova knjiga, naposljetku, blagodareći djetinjoj perspektivi, iskreno i autentično progovara i o klasnom sramu, queer identitetu, napetosti između centra i periferije, gradeći slojevit i empatičan roman koji će dugo ostati s čitateljem/icom.
Potpunije prikaze nagrašenih knjiga kao i detaljnije obrazloženje nagrade možete pročitati u sledećem tekstu. potpunije prikaze nagrađenih knjiga. U sredu 2. februara u štampanom broju dnevnog lista Danas biće objavljen i bilten Pobunjenih čitateljki u potpunosti posvećen nagradi „Štefica Cvek” i njenim dobitnicama:ima.
Odluku o nagrađivanju knjiga Pobunjene čitateljke su donele uz konsultaciju sa 54 radnica i radnika sa regionalne književne scene. Imena saradnica/ka koje su dale saglasnost da njihova imena objavimo javno su:
Spisak ispitanica:ka
- Milan Aranđelović
- Vladimir Arsenijević
- Dragan Babić
- Adisa Bašić
- Vedrana Bibić
- Luiza Bouharaoua
- Dragana Brković
- Rumena Bužarovska
- Saša Ćirić
- Gordana Danilović
- Jasna Dimitrijević
- Ferida Duraković
- Arman Fatić
- Ana Fazekaš
- Ivana Golijanin
- Vladislava Gordić Petković
- Monika Herceg
- Dunja Ilić
- Lejla Kalamujić
- Olja Knežević
- Goran Korunović
- Tamara Kovačević
- Bojan Krivokapić
- Tamara Krstić
- Katarina Lazić
- Katarina Luketić
- Ivana Maksić
- Senka Marić
- Antonela Marušić
- Barbara Matejčić
- Tijana Matijević
- Lamija Milišić
- Ana Pejović
- Dalibor Plečić
- Boris Postnikov
- Olja Savičević Ivančević
- Korana Serdarević
- Zorana Simić
- Tanja Stupar
- Nikolina Todorović
- Sara Tomac
- Espi Tomičić
- Jasmina Vrbavac
- Matej Vrebac
- Ivan Šunjić
- Jasna Jasna Žmak
Osnivanje regionalne nagrade „Štefica Cvek” podržali su USAID, Evropska unija, Nacionalna koalicija za decentralizaciju i Fondacija Jelena Šantić.